Antypersona w branży IT

Persony – fikcyjne postaci symbolizujące użytkowników – są niezbędnym elementem procesu projektowania nowych rozwiązań. To dzięki nim inżynierowie mogą lepiej wpasować się w potrzeby i oczekiwania odbiorców, tworząc produkty funkcjonalne i intuicyjne w obsłudze. Coraz więcej zespołów tworzy też na co dzień antypersony, a ich rola w całym procesie jest trudna do przecenienia.

Dlaczego powstają persony i antypersony? W dużej mierze do ich tworzenia prowokuje ludzka nieobliczalność i często zadziwiająca kreatywność. Żaden twórca nie może być pewien, jak zachowa się użytkownik i czy będzie wykorzystywać dane rozwiązanie w określony, zaplanowany początkowo sposób. By więc zminimalizować przypadki, w których odbiorca mógłby natknąć się na problemy, ale też by ograniczyć liczbę otwartych furtek prowadzących do niewłaściwego użycia danego produktu, projektowane są fikcyjne postaci symbolizujące klienta i jego teoretyczne przeciwieństwo. W cyfryzującym się szybko świecie, gdzie aplikacje i systemy odgrywają coraz większą rolę, konieczność ich stosowania w procesie projektowania zauważalnie rośnie.

Czym jest antypersona

W 2015 roku Christal McGee, 19-letnia użytkowniczka popularnej aplikacji mobilnej Snapchat, postanowiła opublikować nowy materiał na swoim profilu. Wykorzystując jeden z wielu dostępnych filtrów, który na bazie GPS szacuje prędkość poruszania się, chciała zamieścić zdjęcie zawierające informację, jak szybko podróżowała w momencie wykonywania fotografii. Niestety miało to tragiczne konsekwencje. Pędząc ponad 160 kilometrów na godzinę, spowodowała groźny wypadek, w którym ucierpiał inny kierowca. Stało się to początkiem długiej rozprawy sądowej, w której poszkodowany mężczyzna i jego bliscy wnosili o odszkodowanie wobec twórców aplikacji.

W momencie projektowania wspomnianego wyżej filtra inżynierowie oprogramowania z pewnością nie zakładali, że będzie on wykorzystywany w taki sposób i może stać się źródłem niebezpiecznych sytuacji na drogach. Nie uwzględnili takich zachowań użytkowników i ich potencjalnych konsekwencji. Właśnie tego rodzaju przypadkom, w którym dane rozwiązanie jest używane przez grupę docelową w sposób niezgodny z pierwotnym zamysłem, zespoły IT starają się zapobiegać, projektując antypersony.

Czym jest taka negative persona? Pojęcie to spotyka się z dwoma typami interpretacji. Jedna z wersji przedstawia ją jako przykład osoby, która uważa się za potencjalnego użytkownika aplikacji lub usługi, choć w rzeczywistości dany program w żaden sposób nie rozwiązuje jej problemów i nie odpowiada jej potrzebom. Druga wersja mówi o osobach, które mogłyby dane rozwiązanie próbować wykorzystać w niewłaściwy sposób, szkodząc twórcom lub wywierając w konsekwencji negatywny wpływ w potencjalnej grupie docelowej.

Antypersona w IT i jej cele

Podstawowym zadaniem antypersony jest zapobieganie sytuacjom, które mogą mieć poważne konsekwencje dla użytkowników i ich otoczenia. Tego rodzaju antywzorce pozwalają projektantom minimalizować przypadki, kiedy dane rozwiązanie może prowadzić do wydarzeń zagrażających życiu lub zdrowiu jednostki lub grupy osób bądź też skutkować niewłaściwym wykorzystywaniem danych wrażliwych.

Negative persona pozwala na odpowiednio wczesnym etapie dostrzegać zagrożenia i eliminować luki, które mogłyby prowadzić do niewłaściwego użycia, ale również rozumienia danego produktu cyfrowego. By spełniać swoją rolę, każdy taki antywzorzec musi być szczegółowo opisany. W ten sposób, podobnie jak persona, jest w stanie nakreślić całościowy obraz twórcom i pozwolić im zrozumieć przyczyny oraz skutki zachowań użytkownika, do którego aplikacja czy system nie są kierowane.

Stworzenie skutecznej antypersony zakłada nadanie jej ludzkich cech – wyglądu, płci, imienia i nazwiska. Ważne są jej zainteresowania oraz kierujące nią motywacje, które mogą naprowadzić ją na dane rozwiązanie i zachęcić do jego niewłaściwego użycia. Projektanci powinni również uwzględniać cele, które osoba chce osiągnąć swoimi działaniami i ich konsekwencje. Zadawać pytania o narzędzia, które taki klient może mieć do swojej dyspozycji.

W sektorze IT odpowiednio zbudowana negative persona potrafi pomóc w projektowaniu rozwiązań uwzględniających różne rodzaje użytkowników i rozmaite przykłady działań. Na przykład skutecznie zwraca uwagę twórców komunikatorów na problem niewłaściwych treści, które mogą być przekazywane za pomocą ich narzędzia. Dzięki zbadaniu grupy docelowej programiści są w stanie spojrzeć na swój projekt również z perspektywy nadawców nadużywających wolności wypowiedzi, jak i narażonych na ich publikacje odbiorców, w tym chociażby dzieci.

Co warto wiedzieć, sprawdza się ona także przy definiowaniu zrozumiałego i czytelnego obrazu danego produktu cyfrowego. Przypadki użytkowników, którzy wyrażają swoje rozczarowanie i nisko oceniają daną aplikację, bo nie znaleźli w niej rozwiązania problemu, są nadal często spotykane w naszej coraz bardziej cyfrowej rzeczywistości. Antypersona pozwala ograniczyć podobne sytuacje, a tym samym przekłada się na zmniejszanie kosztów, które wiązałyby się z obsługą zapytań takich konsumentów lub wdrażaniem żądanych przez nich nowych funkcjonalności.

Warto tworzyć antypersony

Antypersona w pierwszej chwili może wydawać się pojęciem abstrakcyjnym, ale wystarczy spojrzeć wokół siebie, by znaleźć mnóstwo przykładów idealnie wpisujących się w profil takiego przypadkowego odbiorcy. Dla firmy tworzącej środki czystości jest nim dziecko, które mogłoby pomylić dany produkt ze słodyczami. Dla producenta kamer jest nim wyczynowy sportowiec, który zamiast urządzenia przeznaczonego dla osób aktywnych wybiera takie niedostosowane do pracy w trudnych warunkach. Dla twórcy aplikacji mobilnej jest nim stalker, który może wykorzystywać szerokie możliwości programu, by prześladować swoje cele. Antypersona to obecnie źródło cennej wiedzy, która dalece wykracza poza planowane działania marketingowe dla produktów lub usług.

Jak wyjaśnia Maciej Wołosewicz, Lead Software Engineer w GlobalLogic – Idea antypersony pozwala nam spojrzeć na zagadnienie nie swoimi oczami. Jej projektowanie niejako wymusza na nas zmianę percepcji i pomaga wydostać się poza pewne ramy podczas pracy nad funkcjonalnościami. Powstają one, ponieważ tworząc oprogramowanie, skupiamy się na napisaniu go zgodnie z wymaganiami projektowymi, które nie zawsze uwzględniają skrajne lub trudne do przewidzenia sytuacje. Dzięki temu możemy poprawić jakość naszego produktu, na którą składają się takie czynniki, jak bezpieczeństwo oraz komfort korzystania. W dzisiejszych czasach świat wirtualny przeplata się ze światem rzeczywistym i produktem może być urządzenie, którego właściwości fizyczne zmieniają się w zależności od wgranego oprogramowania, co dodatkowo podkreśla wagę stosowania modelowych antyklientów.

W XXI wieku, w świecie internetu i aplikacji mobilnych, kiedy tak wiele czasu spędzamy w rzeczywistości wirtualnej i tak wiele czynności wykonujemy za pomocą komputera lub smartfona, uwzględnianie przypadków niewłaściwych klientów dla produktów cyfrowych jest niezbędne. Antypersona wymaga nakładów pracy, odpowiedniego rozeznania i badania sytuacji rynkowej w danym segmencie, ale wynagradza to później oszczędnościami i mniejszą liczbą problemów. Jej obecność pozwala odpowiedzieć na ważne pytania, a tym samym zoptymalizować proces tworzenia aplikacji lub systemu. Przekonują się o tym kolejne zespoły IT, projektując rozwiązania o trafionej specyfikacji i odpowiadając tak skutecznie na potrzeby rynku i klientów.

Rozwijaj umiejętności z GlobalLogic

W GlobalLogic lubimy śledzić branżowe trendy w IT i cieszymy się z możliwości bliskiego kontaktu z najnowszymi technologiami. W naszych zespołach znajdziesz ogromne pokłady inspiracji i szansę na nieustanne poszerzanie wiedzy oraz umiejętności. Towarzyszyć będą ci persony, które pomogą stworzyć dobre założenia produktu i rozwiązania wpisujące się w daną grupę docelową.

Twoja praca może mieć znaczenie. Chcesz zmieniać świat, a nie tylko pisać kod? Zapraszamy! Zobacz, jak to wygląda w GlobalLogic – sprawdź aktualną ofertę i otwarte rekrutacje w zakładce kariera.