Human-centered Design i metamorfoza miast

_________________________________________________________________________________

Z myślą o kim projektowaliśmy do tej pory miasta? Odpowiedź na to pytanie jest przewrotna. Przyglądając się infrastrukturze większości metropolii, dojdziemy do wniosku, że najwięcej miejsca przeznaczamy w nich… samochodom i to z myślą o nich tworzymy projekty poszczególnych dzielnic. Sytuacja ulega jednak zmianie. Na znaczeniu zyskuje idea human-centered design. Kluczem metamorfozy jest zaspokojenie potrzeb i oczekiwań mieszkańców, których wygoda i bezpieczeństwo zaczynają być traktowane priorytetowo.

_________________________________________________________________________________

Betonowy krajobraz świata samochodów

Powierzchnia Wrocławia to ponad 292 km2. Warszawy przekracza 517 km2. Pod względem zajmowanego obszaru oba miasta nie mogą konkurować z największymi metropoliami globu, jak Tokio, Szanghaj, Delhi czy Sao Paulo. Niezależnie jednak od regionu i wielkości wszystkie łączy podobne zagospodarowanie przestrzeni, w którym dużą część zajmują dedykowane samochodom parkingi, drogi, wiadukty czy stacje benzynowe. 

Miasta projektowane są w ten sposób od momentu, w którym pojazdy mechaniczne zaczęły się upowszechniać, kusząc nas oferowaną wygodą, swobodą i poczuciem prestiżu. To im podporządkowane zostały wszelkie projekty. To pod ich kątem modernizowano metropolie i rozwijano je, by zapewnić jak najefektywniejsze poruszanie się i parkowanie lawinowo rosnącej liczby samochodów. W 2021 roku znaleźliśmy się w punkcie, w którym żyjemy w miastach przeznaczonych od początku do końca samochodom, w których stworzone dla aut rozwiązania infrastrukturalne zajmują nawet połowę przestrzeni w ścisłym centrum.

Sama liczba miejsc parkingowych wygląda oszałamiająco – przekroczyła już dwa miliardy w Stanach Zjednoczonych i 300 milionów w Europie. Skalę zjawiska obrazuje również przykład Manhattanu. Słynna wyspa ma 87km2 powierzchni, a niemal 15km2 z nich zajmuje infrastruktura dedykowana wyłącznie samochodom. 

Betonowy pejzaż ciągnących się po horyzont parkingów i zatłoczonych dróg ma jednak odchodzić w niepamięć, ustępując miejsca przestrzeniom projektowanym z myślą o ludziach.

Human-centered design

Czym jest wspomniany w tytule human-centered design? To sposób projektowania, w którym punktem wyjściowym jest obserwacja potrzeb osób mających z danych rozwiązań korzystać. W przypadku miast chodzi więc o mieszkańców – pieszych, rowerzystów, kierowców, dzieci, młodzież, dorosłych i osoby starsze, przedstawicieli najróżniejszych profesji, osoby zamieszkujące stale i te tylko wizytujące daną lokalizację zawodowo lub turystycznie. W ramach wspomnianej idei miasta będą przechodzić zmiany, by lepiej odpowiadać na potrzeby zwykłych osób, a tym samym zwiększać ich komfort, bezpieczeństwo i wpływać na jakość ogólnych doświadczeń wynikających z życia w danym miejscu. 

Co to konkretnie oznacza? Na świecie można znaleźć już konkretne przykłady wpisujące się w trend miast projektowanych w myśl human-centered design. Jednym z kierunków jest tworzenie obszarów dla komunikacji pieszej lub rowerowej, w których lokalne społeczności mogą poruszać się swobodniej, a tym samym łatwiej nawiązywać i podtrzymywać kontakty. W ten sposób zmienia się m.in. Barcelona, w której rozwijany od kilku lat jest projekt „superbloków” rozumianych jako niewielkie przestrzenie dla mikrospołeczności. W nich na pierwszym planie jest otoczenie sprzyjające współpracy i zrównoważonej mobilności, a także wspierające bioróżnodność.

W podobnym kierunku zmierza Rotterdam, który chce przywrócić obszary miasta dla ludzi i natury. Zamierza dokonać tego, odtwarzając dawny system kanałów wodnych, które zastąpią jezdnie i parkingi. Nie sposób nie wspomnieć też o Paryżu i wracającej do łask idei „15-minutowego miasta”, w którym mieszkaniec może dotrzeć w dowolnie wybrane miejsce pieszo, rowerem lub komunikacją miejską w kwadrans. 

Smart miasto nie zrezygnuje z samochodów

Powyższe akapity mogłyby wskazywać, że przyszłość miast zakłada całkowite wyrzucenie z nich samochodów. W rzeczywistości jednak w smart miastach nadal odgrywać one będą ważną rolę. Zmieni się tylko sposób ich wykorzystywania. W metropoliach przyszłości na znaczeniu zyskają nowe technologie i rozwiązania, które zoptymalizują transport drogowy i usprawniają oraz zwiększą bezpieczeństwo ruchu. 

Projekty zgodne z human-centered design zakładają zmniejszenie liczby miejsc parkingowych i pasów jezdni dla pojazdów mechanicznych, ale będzie to naturalnym efektem zmian w sposobie wykorzystywania samochodów. Wraz ze wzrostem popularności car-sharingu i pojazdów autonomicznych, zmienią się potrzeby użytkowników. Swobodny dostęp do środków transportu publicznego i wynajmowanych aut na minuty wpisze się w oczekiwania mieszkańców, dla których będą one stanowić najszybsze i najbardziej efektywne rozwiązanie.

Zmniejszenie liczby prywatnych pojazdów pozwoli rozkorkować miasta, usprawni przepływ osób i towarów, rozwiąże kłopoty z brakiem wystarczającej liczby miejsc parkingowych, a jednocześnie umożliwi wyczekiwane przez mieszkańców zmiany związane z czystszym powietrzem czy ograniczeniem hałasu. 

Przyszłość branży automotive nie jest więc zagrożona. Czeka ją jedynie ewolucja związana z nowymi potrzebami użytkowników i modernizacją struktury miast. Zmiany można zauważyć już teraz, zarówno poprzez rozwijane projekty samochodów autonomicznych, nowe opcje personalizacji pojazdu, jak też opisywane przez nas niedawno na blogu samochody 2-w-1, które mogą modyfikować swój kształt. 

Miasto przyszłości miastem dla ludzi

Stawka jest wysoka, a nagroda niezwykle atrakcyjna. Prognozy analizujące wpływ upowszechnienia autonomicznych pojazdów i wygodnego car-sharingu wskazują, że w efekcie zmian możemy odzyskać nawet 50% powierzchni dedykowanej obecnie samochodom. Nawet w przypadku zatłoczonego centrum takiego miasta jak Londyn oznacza to dodatkowe 5000 hektarów do przeznaczenia dla mieszkańców. W naszych rękach pozostanie tylko zrobić z tej szansy najlepszy użytek.

_________________________________________________________________________________

Wiele wskazuje na to, że wizja mrocznych, klaustrofobicznych, cyberpunkowych metropolii rodem z filmów science-fiction niekoniecznie musi się spełnić. A jeśli chcesz pracować przy innowacyjnych projektach i kreować rozwiązania przyszłości, koniecznie sprawdź naszą sekcję Kariera!